• Hoofd Pagina

Hoe het begon met Transport

Op deze pagina gaan we proberen regelmatig een beeld te schetsen van het ontstaan van het fenomeen Vervoer vanaf de begin periode tot op heden. Sommige foto's komen met vriendelijke toestemming van uitgeverij Profiel Bedum uit de boderijders boekenreeks van David Hartsema, Albert Buursema en Wim Mollema

In het begin van de negentiende eeuw bestond het vervoer louter en alleen uit verbindingen per schip of paard en wagen.Hieronder De Postkoets van Zoutkamp naar Winsum

Het meeste vervoer geschiede via water daar de wegen meestal bestonden uit zand en klei paden die slecht begaanbaar waren. De toenmalige vervoerders hadden in het Noorden een zogenaamde snik, een bootje vaak getrokken door een paard of menskracht. Deze snik schippers vervoerden werkelijk alles, van meubels tot brieven en documenten voor de notaris en ook passagiers. Het waren vertrouwens personen voor iedereen. Iedere schipper had zijn eigen veerhuis waar hij zijn goederen loste en laadde. Het was een belangrijke schakel tussen schipper en handelaar. Na de snik priode kwanen de beurtschippers, die veelal al een motor in hun schip ingebouwd hadden. Hieronder schipper Dijkstra uit Enumatil

Na de 2e wereld oorlog was het gedaan met de beurtschippers de vrachtwagen had voorgoed zijn intrede gedaan maar de naam beurtschippers leefde nog lang voort, al had men een vrachtwagen aangeschaft, de naam Beurtschippers bleef ook op de deur van de vrachtwagen voortbestaan, zoal b.v. Beurtschippers Uithuizen of Beurtschippers Loppersum.

De vrachtwagen heeft nog niet zo'n lange traditie, hij is zo ongeveer 100 jaar oud. De allereerste vrachtwagen was een benzine uitvoering en werd in 1896 in Duitsland gebouwd door Daimler en Benz en dat resulteerde in 1910 tot deze vrachtwagen.

Je kunt dus eigenlijk wel stellen dat de eerste vrachtwagen gelijk al een frontstuur was. Niet allen in Duitsland was men vooruitstrevend om een vrachtauto te bouwen ook in Engeland was men bezig en dit leide tot de vrachtauto van Thornycroft, de Steam Van, een vrachtauto zonder benzine of diesel motor maar een stoom truck, let op de pijp midden in de truck. De Engelsen gingen trouwens lang door met het bouwen van stoom trucks. Fooden maakte naast benzine trucks tot 1917 ook nog stoom trucks. Fooden was het het eerste Engelse truck merk van enige betekenis.

één van de eerste auto's in Nederland was niet de Spijker zoals zovelen denken, nee de eerste auto werd in Groningen gebouwd en wel door Sibrandus Stratingh, het was een expirimenteel stoom rijtuig waar Stratingh veel opzien mee baarde in 1834. Hij reed er mee van Groningen naar De Punt zonder problemen. De toenmalige Koning Willem I wilde zelfs op de hoogte worden gehouden. Overigens construeerde Stratingh ook nog een voertuig dat werd aangedreven door electromagnetisme en dat was een uitvinding van Stratingh's assistent Jacobi Christopher Becker. Stratingh heeft zijn proeven helaas niet kunnen voortzetten want op 15 Februari 1841 stierf hij. Op de foto's v.l.n.r. Stratingh, Het stoomrijtuig en de electromobiel.

De eerste motoren in vrachtwagens waren dus eigenlijk stoom machines, al gauw ging men over op benzine motoren totdat Rudolf Diesel een uitvinding deed om brandstof tot ontbranding te laten komen zonder ontstekings mechanisme. Hij verkreeg op 28 Februari 1892 patent op zijn uitvinding en noemde het de diesel motor. Dit patent werd trouwens na vele processen verkregen daar meer mensen claimden dat ze hetzelfde hadden uitgevonden o.a. door ene Herbert Stuart, Aanvankelijk werden de diesel motoren uitsluitend als stationaire motoren gebruikt. Deze motoren werden gebouwd in de machinfabriek Augsburg in Duitsland. Door een fusie onstond in 1898 tussen de machinefabriek in Augsburg en Nurnberg een nieuwe fabriek en in 1908 werd de naam Machinefabriek Augsburg Nurnberg, kortweg MAN genoemd. En dus werd de daar eerst gebouwde vrachtauto MAN genoemd en in deze MAN werd dus de eerste diesel motor gebouwd in 1915. Hieronder een foto van een MAN uit 1924.

De auto veroverde beslist niet in één dag de wereld, integendeel het ging langzaam, vooral in b.v. Friesland met zijn vele wateren en meren werd aanvankelijk nog veel met schepen het vervoer gedaan een voorbeeldje is b.v. de boot dienst van Hallum naar Leeuwarden, het laatste schip de Aurora werd in 1949 uit de vaart genomen.

Maar langzaam kwamen ook in Fiesland toch de eerste vrachtauto's op de weg, aanvankelijk ingezet als vervanging van de aloude beurt schepen zoals de dienst Steenwijk - Sneek en J van Zandbergen uit Witmarsun die één van de eersten was die overstapte van paard en wagen naar vrachtauto In 1920 kocht hij een nieuwe T Ford voor Fl. 2500,00. Bedenk wel dat indertijd een heel bedrag was, een arbeider had een weekloon van Fl, 9,00 per week. Links onder de Chevrolet van Roeles en rechts de T Ford van Zandbergen

Maar de auto's begonnen in de deriger jaren toch al op de trucks te gelijken zoals wij ze nu kennen, dat wil zeggen als je een beetje fantasie gebruikt. We hebben hier nog een foto van De Prins van Oranje later werd de naam De Vlas - Harlingen en de rechtse foto is één der eerste Scania Vanis trucks.

Wordt Vervolgd